Sanat sizce nedir? Eminim hepimizin birbirinden farklı tanımları, yaklaşımları var, hepimiz için sanat kavramı başka başka yerleri dolduruyor. Bu tanımların içerisinde ortak sayılabilecek bir kavram var. Sanatı kim tanımlarsa tanımlasın, güzellik ve estetik kavramlarını kullanmadan geçemez. İşin garibi bu ortak algımız olan güzellik ve estetik kavramı da bireyden bireye oldukça değişken. Ney’in sanat olduğu uzun zaman boyunca tartışılmış ve devamlı farklı fikirler, tanımlamalar ortaya atılmış olsa da sanat, en dar anlamıyla insanın kendini ifade etme yollarından birisidir. Peki, insanlık kendini ifade etmek için ilk ne zaman sanatı kullanmaya başladı? 

Sanatın tarihçesi incelendiğinde, en eski sanat örneklerinin İlkel Sanat Evresinde gerçekleştiği kabul edilir. İnsanların bizimle aynı çağda yaşamasına rağmen, daha az gelişmiş olması da bu insanların sanatlarına, ilkel sanat denmesine sebep olmuştur ancak, bahsedilen ilk evre bu değil tabi ki de. İlkel sanat, daha doğru bir deyişle, Paleolitik Sanatın ayırt edici özelliği, doğaüstü olayların yaygın olmasıydı. Yağmurun yağması, şimşek çakması, deprem olması gibi birçok doğa olayını kavrayamayışı, sanatlarının doğaüstü yanlarını besliyordu. Gördüğü canlı, cansız her varlığın içinde ruh olduğuna inanıyor ve bu ruha duydukları saygıyı sanatlarında, hissettiriyorlardı. İlkel insan kendini anlatma yolunu, sanatın en güçlü kollarından biri olan, resim ile tercih etti. Buna en büyük etken yazının henüz icat edilmemiş olmasıydı. Çoğu zaman mağara resmi olan bu resimlerde perspektif kaygısı yoktu. Biliyoruz ki ilkel insan resim yaparken,  bir olayı sembolik olarak göstermekle o olayın gerçekleşeceğine inanılıyordu.

lascaux Mağarası Boğa
Lascaux Mağarası

 Günümüzde, bu mağara resimlerine baktığınız zaman sizde güzellik algısını uyandırmaması da gayet normal ama o zamanın şartlarını, ilkel insanın el becerisinin ne denli gelişmiş olduğunu düşünürsek o resme güzel demesek de en azından hayranlık duymanıza sebep olacağını düşünüyorum.  Şimdi, tartışılan bir mesele var ve ben bu soruyu size yöneltiyorum. Biz bu ilkel insana sanatçı diyebilir miyiz? Yazımı tamamen bitirdiğinizde bu soruyu cevaplamanızı istiyorum, mağarada ki bu duvar resmi sizce bir sanat eserimi? Peki, bunu yapan ilkel insan bir sanatçımı? 

Eller Mağarası
Cuave de las Manos (Eller Mağarası)

Cevabınızı kolaylaştırmak adına, herhangi bir nesneye sanat eseri diyebilmemiz için belirlenmiş ölçütleri şöyle sıralayım ki karşılaştırmak daha kolay olsun. İlk olarak, insan elinden çıkmış olmalı, ünik tek olmalı, estetik değeri, estetik kaygısı bulunmalı. Ayrıca, hatırlatmak isterim ilk tasvircinin güzeli yaratmak isteyip istemediğini bilmiyoruz. Sonuç olarak taş devri insanının en az bize yakın bir algı yetkisi vardı, sanatçı diyebilir miyiz konusu tartışıla dursun, sınırlı araç gereçlerle elverişsiz malzemeye karşın gelişkin bir el becerisine sahip olduğu tartışılmaz bir gerçektir.