Mimarlık mesleğinde mevcut bir yapının yeniden ölçülerek plan-kesit-görünüş ve detay olacak şekilde çizimlerinin elde edilmesine röleve denir. Yapının ölçüldüğü andaki durumunu kapsar ve orijinal yapının değişikliklerini, ilavelerini, yıkılmış kısımlarını aynen ölçerek belirtir. Bu işlem sonrasında elde edilen çalışmaya röleve çalışması denmektedir. Röleve, daha çok restorasyon ve restitüsyon projelerinin hazırlanması için yapılmaktadır yani bir amaç değil araç niteliğindedir.  

Tarihimizde Osmanlıda ilk sistematik röleveler, İtalyan asıllı Montani Efendi ve arkadaşları tarafından uluslararası Viyana sergisi için hazırlanmıştır. Cumhuriyet döneminin ilk mimarlarından Kemalettin Bey ve Vedat Bey daha çok detay toplamak amacıyla, çeşitli röleveler yapmışlardır. Cumhuriyet döneminde, Ali Saim ÜLGEN, Ekrem Hakkı AYVERDİ, Sedat ÇETİNTAŞ, Sedat hakkı ELDEM ilk ve önemli mimarlardır. Röleve çalışması, alan çalışması ve masa çalışması olarak, iki aşamadan oluşur. Çalışmanın sağlıklı yürütülmesi için bir grup oluşturulmalıdır. 3 kişilik bir ekip en uygunudur, ancak çok büyük çaplı bir yapılar grubu ya da yapı için daha geniş bir kadroya ve farkı ekiplere ihtiyaç vardır. Bu ekipler şöyle sıralanabilir; 

• Tespit ve tescil ekibi
• Alan ekibi
• Çizim ekibi
• Arşiv ekibi
• Medya ekibi
• Danışman ekip
• Hizmet ekibi

Röleve çalışmasında kullanılan aletler;

• Çizim aletleri
• Ölçüm aletleri
• Yardımcı aletler (fotoğraf makinası, tebeşir, el feneri vb.)

Çalışmaya başlamadan önce bir ön araştırma yapmak mutlaka gerekir yapının veya yapı topluluğunun mevcut durumunu inceleyerek, tarihi kaynaklar araştırılmalıdır. Kişi ya da kurumun isteği üzerine yapılan ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma kuruluna tescil ve onay amacıyla sunulacak bir röleve çalışmasında bulunacaklar; 

1 Belgeler 

• Yapı ile ilgili tapu belgeleri
• İmar durumu belgesi
• Kroki
• İmar planı örneği…

2 Çizimler 

• Tanıtım paftası
• Yerleşim paftası
• Kat planları
• Tavan planları
• Kesitler
• Cephe çizimleri…

3 Fotoğraf Albümü 

4 Röleve ve Analiz Raporu 

Kaynak: Zeynep AHUNBAY, Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon