Dünyaca ünlü Notre Dame Katedrali, Fransa Paris'in ilk yerleşim yeri olan Cite adasında inşa edilmiştir. Notre Dame Fransızca'da Kutsal Bakire veya Meryem Ana anlamına gelmektedir.  Meryem Ana'ya ithafen isimlendirilmiş katedralin inşasına, 1163'de başlanmış ve tam anlamıyla 1345'de bitirilmiştir. Turistlerin şehirdeki uğradığı başlıca merkezlerden biri olmasının yanı sıra, yakın zamana kadar Paris başpiskoposluğu, Roma Katolik katedrali olarak dini işlevini sürdürmekteydi. 15 Nisan 2019'da çıkan yangın sebebiyle Notre Dame büyük oranda hasar görmüş ve ibatede kapatılmıştır.  

Notre Dame Katedrali İnşa Süreci

Notre Dame Gotik Mimari tarzında inşa edilen ilk yapılar arasında yer alır ve inşası Gotik dönem boyunca devam etmiştir. 1160 yılında Paris piskoposu (Maurice de Sully)  burada daha önce yer alan, orijinal katedralin yıkım emrini vermiş ve bu yıkım sürecinden yaklaşık 3 yıl sonra, 1163'de temel taşı koyularak inşa süreci başlamıştır. 

• 1182 yılında Apsis ve Koro bölümü tamamlanmıştır.
• 1196 yılında Katedral'in orta bölümü (Nave/ Naos) tamamlanmıştır.
• 1200 yılında Batı Façade'de başlayan çalışmalar, 1225' de tamamlanmıştır..
• 1250 yılında Batı kuleleri ve Kuzey gül penceresi tamamlanmıştır.
• 1250 -1345 yılları arasında ise inşa süreci devam etmiş geri kalan kısımlar tamamlanmıştır.

Victor Hugo ve Notre Dame 

19. yüzyılda ekonomik sıkıntılarında baş göstermesiyle, katedral oldukça bakımsız hale gelmiş ve bu nedenle de Paris şehir planlamacıları tarafından Notre Dame Katedrali yıktırılmak istenmiştir. Bu dönemde katedralin yıkılmasına karşı olan, ünlü yazar Victor Hugo duruma dikkat çekmek için Notre Dame'nin Kamburu adlı romanını yazmıştır.

Roman kısa sürede halkın ilgisini çekmiş, katedralin kurtulmasını için kampanya başlatılmasını sağlamıştır.  Yapının yakın zamana kadar günümüze ulaşmasını sağlayan Notre Dame'nin Kamburu adlı roman ayrıca müzikale dönüştürülmüştür (Notre Dame'de Paris). Bu müzikalin Belle, Tu Vas Me Detruire, Dêchire gibi şarkıları klasikleşmiş ve romanla da bütünleşmiştir.

Notre Dame Katedrali Bölümleri

1. Batı Cephesi; Katedralin en ünlü kısmıdır. Birbirinden ayrılan üç parçadan oluşur ki; bu roma mimari geleneğinden almıştır. En önemli kısmı şunlardır: 

• Güney Kule, katedralin çanı Emmanuel'i barındıran kuledir. Dökümü 1680-1682 yıllarında yapılan Emmanuel, Notre Dema'ın en eski çanıdır. Diğer çanlar Fransız Devrimi'nden sonra top yapılmak üzere eritilmiştir.
• Büyük Galeri (Galerie des Chimêres), İki kuleyi birleştirir ve katedralin efsanevi Chimeras'lerinin bulunduğu yerdir.

Chimeras, yeni bir yaratık yaratmak için farklı hayvan vücut parçalarının karışımları olan yaratıklardır.

Gargoyle ise  Kökeni Fransızca gargouille sözcüğüne dayanan bir tür gotik mimari ögedir. Oluklarda biriken suyu tahliye etmek amacıyla kullanılırlar. Bir tür mitolojik canlılar olarak kabul edilir ve inanışa göre gündüzleri taşlaşan, geceleri ise canlanan varlıklardır.

• Batı Gül Penceresi,  yuvarlak formdaki bu pencere 10 metre çapında olup formu nedeniyle, gül penceresi olarak isimlendirilmektedir. Yoğun işlemelere sahip olup merkezde; kucağında bebek İsa ile birlikte bir Meryem Ana heykeli vardır. Gül penceresinin büyük orandaki kısmı 13. yüzyılda ki inşa sürecinde oluşturulmuştur.

Katedralin güney ve kuzey cephelerinde de bu görkemli gül pencerelerden birer adet mevcuttur. Gül pencerelerin tümü, yapı içerisinde vitraylar ile  İsa, Bakire Meryem ve Eski Ahit’ten alınmış sahneler ile süslenmiştir.

2. Krallar Galerisi;  Yahuda ve Israil'in; 24 kralının heykellerinin sıralandığı koridordur.  Bu kısım Fransız Devrimi sonrasında hasar görmüştür ve Viollet-le-Duc tarafından yeniden tasarlanmıştır. Devrimciler heykelin Fransız krallarına ait olduğunu sanmış ve kafalarını koparmışlardır. (Bu kafalar 1977 yılında Paris'in 9. bölgesinde bulunmuş ve şuan Museê de Cluny'de sergilenmektedir.)

3. Kule Külahı; Notre Dame Katedrali 1800’lü yıllarda restore edilirken, restorasyonun başındaki mimar Viollet le-Duc tarafından tasarlanarak, kuleye eklenmiştir.

4. Giriş Bölümleri; Yapının ön cephesinde yan yana konumlanmış 3 kapısı bulunur. Bunlar ; (Meryem Ana Kapısı) yeniden tahta çıkan İsa'nın 10 bakire'de dahil olmak üzere yaşayan ve ölüleri yargılaması, (Son yargılama Kapısı) ve Meryem Ana'nın annesi Azize Anne (Azize Anne Kapısı) ait hikayeler ile süslenmiştir. 

5. Uçan Payandalar; Dünya'da ana yapıdan ayrı payandaların kullanıldığı ilk yapılardan biridir. Katedralin özgün tasarımında aslında bu payandalar bulunmamaktadır. Ancak yapım başladıktan sonra Gotik mimaride kullanılan ince duvarlar daha da yükseldikçe, duvarlarda dışa doğru oluşan gerilimlerden dolayı çatlamalar başlamıştır. Daha fazla bozulmayı engellemek için bu destekler düşünülmüştür. Uzun yıllar boyunca eleştirilmişler ve birilerinin sökmeyi unuttuğu yapı iskeleleri gibi durdukları söylenerek, katedrale bitirilmemiş bir hava verdikleri iddia edilmiştir.

6. Meryem Ana Heykeli; Zenginliğin bol olduğu dönemde, katedrali şehrin gururu ve yeni ekonomik özgürlüğün bir sembolü olarak gören yerel tüccarlar tarafından yaptırılmıştır. Zayıf estetik görüntüsü yanı sıra pahalı dekorasyonu ile dikkat çeken bu heykel bazı gözlemcilere dini bir ibadetten ziyade kibirli bir zenginlik çağrışımı yapar. 

7. Hazine Dairesi; Katedrali’nin güney cephesinde yer alan Hazine Dairesi'nde ise antik el yazmaları, kutsal eşyaların yanı sıra Hz. İsa'nın Çarmıhından alınan bir parça ve Dikenli Taç korunmaktadır.